Rouw op de werkvloer

Uit onderzoek onder 1100 werkenden blijkt dat één op de tien een burn-out kreeg door de combinatie van rouw en werk. Eén op de vijf zegt te weinig steun te krijgen van de werkgever en een kwart zegt langere tijd niet goed te functioneren. Rouw op de werkvloer verdient dus meer aandacht. Dan gaat het niet alleen om hoeveel dagen rouwverlof iemand zou moeten krijgen, maar ook om het luisteren. En een antwoord vinden op de vraag: ''Wat heeft iemand nodig om uiteindelijk weer op een goede manier aan het werk te kunnen en te blijven?''

Een verlies verwerken kan niemand alleen, ook niet op het werk!

Wat doet u als werknemer als u na het overlijden van een geliefd persoon niet in staat bent om te werken? Als u innerlijk volledig in beslag bent genomen door de pijn van het gemis en zich niet kunt concentreren op uw werk?

Hoe gaat u als werkgever om met rouwende werknemers die hun verdriet om het verlies door de dood van een geliefd persoon van huis meenemen? Wat kunt u van hen verwachten? Tot hoe ver gaat uw begrip?

Hoe gaat u als collega om met iemand die duidelijk verdrietig is om de dood van een geliefd persoon? Kun je zomaar gaan praten over hetgeen gebeurd is? Maak je iemand niet juist verdrietiger door te vragen hoe het gaat?

Rouwprotocol

Het is van groot belang dat organisaties een rouwprotocol opstellen. Ondanks dat iedereen anders met rouw omgaat, is een rouwprotocol een zeer waardevol hulpmiddel voor leidinggevenden en medewerkers om adequaat te kunnen handelen en te voorkomen dat mensen en gevoelens worden vergeten of genegeerd. Het is een draaiboek voor de eerste dagen na een overlijden en voor de langere termijn. Er moeten dikwijls beslissingen worden genomen die verstrekkende gevolgen kunnen hebben. Eventueel gemaakte fouten kunnen nog jaren nasudderen.

Voorbeeld rouwprotocol

– Erken dat het niet altijd gemakkelijk is om iemand die rouwt tegemoet te treden. Rouwgevoelens kunnen sterk wisselen van karakter; bedenk dat (negatieve) reacties van een rouwende vaak niet persoonlijk zijn bedoeld.

– Het is van belang dat zowel leidinggevenden als collega’s een actieve houding aannemen t.a.v. de rouwende collega. Steun aanbieden en het daarbij laten is niet voldoende. Vragen wat hij/zij nodig heeft is eveneens van belang.

– Geef de werknemer erkenning van het verdriet en de ruimte om dit te uiten op de werkplek. Doe dit niet als hij/zij ervoor kiest om de gevoelens voor zichzelf te houden.

– Geef geen ongevraagde adviezen en maak geen cliché-opmerkingen ( zoals ‘de tijd heelt alle wonden’).

– Het is aan te bevelen om algemene informatie te zoeken over het rouwproces zodat de rouwende collega beter te begrijpen is.

– Laat geduld en begrip gedurende een periode prevaleren boven prestatie en resultaat. Niet wat moet maar wat kan…

– Het is een suggestie om, behalve verjaardagen, ook sterfdagen in de agenda te zetten.

– Heb als leidinggevende en als collega’s ook oog voor meer verborgen rouw, zoals een collega met een miskraam of een collega die de partner in een niet erkende relatie verliest.

Stappenplan

Een belangrijk onderdeel van het rouwprotocol, is een stappenplan waarin duidelijke richtlijnen staan hoe en wanneer er op een bepaalde manier gehandeld dient te worden.

Stap 1.

1. Er komt een melding binnen van het overlijden van iemand uit de directe omgeving van een van de werknemers.
2. Degene die de melding aanneemt informeert of de getroffen werknemer zelf wil dat het overlijden bekend wordt gemaakt op zijn/haar afdeling.
3. Indien dit de wens is van de werknemer wordt de melding doorgegeven aan de afdeling waar de betreffende werknemer werkzaam is.
4. Indien dit de wens is van de werknemer roept de leidinggevende de collega’s bij elkaar en:
– licht de collega’s in omtrent de situatie rond het overlijden voor zover dit bekend is
– licht de collega’s in ingeval er sprake is van religieuze afscheids- of rouwrituelen
– geeft de aanwezigen de gelegenheid om onderling te reageren
– maakt afspraken over handelingen, zoals advertentie, bloemen of anderszins
– wijst een contactpersoon aan die met de rouwende collega in contact treedt over eventuele aanwezigheid bij de uitvaart
– verdeelt het werk van de getroffen werknemer en bespreekt eventueel welke externe relaties geïnformeerd moeten worden.
5. De leidinggevende condoleert namens de werkgever en spreekt met de getroffen werknemer over de eventuele wens en de mogelijkheid om aansluitend op de uitvaart extra vrije tijd/verlof te nemen.
6. De leidinggevende brengt de collega’s op de hoogte van de eventuele afwezigheid.

Stap 2.

1. Als door de getroffen werknemer een rouwkaart is gestuurd of als hij/zij anderszins te kennen heeft gegeven de aanwezigheid van de werkgever, resp. de leidinggevende en collega’s bij de uitvaart op prijs te stellen, dan wordt hieraan door hen die dit willen, gevolg gegeven.
2. Na de uitvaart krijgen de collega’s de gelegenheid onderling te reageren op de gebeurtenissen.

Stap 3.

1. De aangewezen contactpersoon en overige individuele collega’s kunnen contact opnemen voor persoonlijke reacties als dit door de rouwende werknemer op prijs wordt gesteld.
2. De leidinggevende zorgt ervoor zoveel te weten over rouwprocessen, rouwgevoelens en rouwreacties evenals van rouwrituelen uit de religie respectievelijk de cultuur van de getroffen werknemer, dat hij/zij de getroffen werknemer de ruimte kan geven die nodig is voor een goede verwerking.
3. De leidinggevende nodigt de rouwende uit om te overleggen over de situatie.
Er zijn mogelijkheden om bijvoorbeeld:
– het verlof nog enige tijd voort te zetten,
– het takenpakket de komende tijd aan te passen,
– de arbeidstijden de komende tijd aan te passen of naar behoefte flexibel te maken,
– begeleiding aan te bieden,
– (meer/andere) samenwerking met collega’s aan te bieden,
– afspraken te maken voor regelmatig contact met het werk en de collega’s.
4. Een door de getroffen werknemer zelf aangewezen collega kan gedurende enige tijd wat meer aandacht hebben voor de psychische en fysieke toestand van de rouwende. De werkgever resp. de leidinggevende zou hiervoor aan de collega gelegenheid kunnen geven.

Stap 4.

1. Indien afspraken gemaakt zijn omtrent werkverzuim of werkaanpassing, dan wordt regelmatig opnieuw gesproken over de situatie. De afspraken worden naar behoefte bijgesteld tot de werknemer weer volledig in het arbeidsproces kan functioneren.
2. Als de werknemer het werk geheel of gedeeltelijk heeft hervat kan, indien dit door hem/haar gewenst wordt, geruime tijd met regelmaat naar de situatie en de toestand worden geïnformeerd. De leidinggevende vraagt bij die gelegenheid eveneens of de werknemer het werk aan kan en of voldoende steun ervaren wordt van leidinggevende en collega’s.
3. Van belang is dat de werkomgeving weet dat de rouwende nog lange tijd na het overlijden te maken kan hebben met rouwreacties (zoals o.a. concentratiestoornissen).

Meer informatie?

Wil je meer weten over hoe je het beste kan omgaan met rouw op de werkvloer? Neem dan contact met ons op via info@medicumconsult.nl
Daarnaast is er ook meer informatie te vinden op de LSR-website: www.verliesverwerken.nl

Bron: Landelijke Stichting Rouwbegeleiding (LSR)